اخلاق انتخاباتی از ديدگاه امام خمينی(ره)
اگر آقايان از اين ديدگاه كه همه مىخواهند نظام و اسلام را پشتيبانى كنند به مسایل بنگرند، بسيارى از معضلات و حيرت ها برطرف مىگردد ولى اين بدان معنا نيست كه همه افراد تابع محض يك جريان باشند. با اين ديد گفتهام كه انتقاد سازنده معنايش مخالفت نبوده و تشكل جديد مفهومش اختلاف نيست. انتقاد بجا و سازنده باعث رشد جامعه مى‌شود. انتقاد اگر بحق باشد، موجب هدايت دو جريان مى‌شود.
هيچ كس نبايد خود را مطلق و مبرّاى از انتقاد ببيند. البته انتقاد غير از برخورد خطى و جريانى است. اگر در اين نظام كسى يا گروهى خداى ناكرده بىجهت در فكر حذف يا تخريب ديگران برآيد و مصلحت جناح و خط خود را بر مصلحت انقلاب مقدم بدارد، حتماً پيش از آن كه به رقيب يا رقباى خود ضربه بزند به اسلام و انقلاب لطمه وارد كرده است. در هر حال يكى از كارهايى كه يقيناً رضايت خداوند متعال در آن است، تأليف قلوب و تلاش جهت زدودن كدورت ها و نزديك ساختن مواضع خدمت به يكديگر است. بايد از واسطههايى كه فقط كارشان القاى بدبينى نسبت به جناح مقابل است، پرهيز نمود. شما آنقدر دشمنان مشترك داريد كه بايد با همه توان در برابر آنان بايستيد، لكن اگر ديديد كسى از اصول تخطى مى‌كند، در برابرش قاطعانه بايستيد. صحيفه امام، ج21، ص: 181
هيچ عذر و بهانهاى براى ترك صحنه انقلاب پذيرفته نمىشود
اما چيزى كه از همه اينها مهم تر است، اين كه چه آنهايى كه به مجلس راه يافتهاند و خادم منتخب شده‌اند و چه آنها كه به وظيفه خود عمل نمودهاند ولى به مجلس راه نيافتهاند و همچنين طرفداران هر دو گروه بايد بدانند كه همه اين امور اعتبارى و زودگذر است و همه در محضر حق هستيم و آنچه در صحيفه كردار ما ماندنى است اعمال و رفتار ما و آنچه موجب سعادت و جاودانگى ما مى‌شود، صفاى معنويت و ثمرات خلوص بندگى است، و ما هم نبايد خلوص عمل و جامعه اسلامى خودمان را به زنگار كدورت ها و اختلافات آلوده كنيم و رقابت هاى گذشته انتخاباتى هم هرگز نبايد موجبات تفرقه و جدايى را فراهم نمايد.
و من احتمال مىدهم كه عوامل و دست هاى ناپاكى بخواهند از رقابت هاى انتخاباتى در رسيدن به آرزوهاى خود استفاده كنند و با طرح مسایل پوچ و بىمعنا دل ها را از يكديگر جدا سازند و يا با ترديد و ايجاد ذهنيت ها، صحت و سلامت انتخابات و نهايتاً مشروعيت مجلس را زير سؤال برند، كه در اين شرايط همه آحاد ملت ايران و همه روحانيون و دست اندركاران كشور بايد در كنار هم و دست در دست هم به راه مقدس خود ادامه دهند.
و صاحبان قلم و سخن و مطبوعات نيز به‌طور جدّ مواظب نوشتهها و گفتههاى خود باشند و نمايندگان مجلس نيز به عدالت و عطوفت با يكديگر برخورد كنند و به مسایل دامن نزنند و خصوصاً در اعتبارنامهها به مسایل شخصى و گروهى نپردازند و در نطق هاى قبل از دستور و غير آن به شخصيت و اعتبار نمايندگى مجلس توجه كنند و حرمت مجلس و نظام و اخلاق كريمه اسلامى را مقدّم دارند و خلاصه كلام اين كه مجلس و نمايندگان بايد مؤيد وحدت و انسجام جامعه باشند و مسوولين در كنار مردم و مردم همراه و پشتيبان مسوولين به وظيفه خود عمل كنند و از بركات مادى و معنوى اتحاد مقدس خود بهره مند شوند و از صحنهها كنار نروند كه امروز شايد گناهى بالاتر از كناره گيرى نباشد و هيچ عذر و بهانهاى براى ترك صحنه انقلاب پذيرفته نمىشود. صحيفه امام، ج21 ص : 50
مكلف بودن همه بر اجتناب از اختلاف
مردم در انتخابات موظفند، موظف شرعى هستند كه اختلافات كوبنده را از آن دست بردارند، و اين يك امرى است كه بين همه هست، يعنى يك تكليفى متوجه به همه هست، به من طلبه كه اينجا نشستهام و به شما علما و همه علماى بلاد و همه قشرهاى ملت، همه روشنفكران، همه نويسندگان، گويندگان، به همه تكليف شرعى است كه نگذاريد مساله مثل مساله مشروطيت بشود.
عبرت بگيريد از آنجا، اگر مثل او بشود، آنهايى كه مخالف با اسلام و جمهورى اسلامى هستند و بازيگر هستند، آنها مى‌آيند قبضه مى‌كنند. يكى از امورى كه خيلى لازم است، همين مساله است كه بايد تذكر بدهند آقايان، تنبه بدهند آقايان و آن مطلب اول هم كه عرض كردم تذكر بدهند به مردم به اينكه امروز ايران، اينهايى كه در كار هستند، اينهايى كه متكفل امور هستند، چه مجلس و چه دولت و چه قوّه قضایيه و همه اينها يك راه دارند مىروند.
البته نادر تويشان هست كه شيطان است، لكن به حسب نوع امور، اينها دارند يك راه مىروند، خطوط مختلفه در كار نيست. اين توطئه را كه مىخواهند با اسم خطوط مختلفه، يك دسته را طرفدار يك جبهه بكنند و يك دسته را طرفدار يك جبهه بكنند، و در صورتى كه خود آنها با هم اختلاف ندارند، مريدها به اختلاف بيفتند و كم كم در همه جا همان حرفهايى كه در مشروطه بود، كه در يك شهر يك دسته اهل منبر مشروطه بودند، يك دسته اهل منبر مستبد بودند، و در خانهها همين مسایل بود و در بازار همين مسایل بود، يك وقت اين طور نشود كه مردم را به جان هم بيندازند، اين براى طرفدارى از فلان شخصيت و آن براى طرفدارى از فلان شخصيت، در صورتى كه همه‌اش توهّم بيشتر نيست.
و همينطور در انتخابات توجه كنند، مردم را توجه بدهيد به اينكه شما مىخواهيد اسلام را حفظ كنيد، بايد منتخبين شما اشخاصى باشند كه توجه به اسلام داشته باشند، متعهد به اسلام باشند، بازيگر نباشند، به شرق و غرب توجه نداشته باشند.
بايد تكليف كرد به مردم كه وقتى انتخابات پيش آمد به‌طور شايسته، روحانيين عمل كنند، وعاظ عمل كنند و مردم هم به تبع آنها عمل كنند تا يك مجلسى داشته باشيم كه ديگر در آن هيچ اشخاصى كه مخالف با وجهه جمهوريت هستند نداشته باشيم. صحيفه امام، ج18، ص: 174
انتخاب اصلح
و اما مساله انتخابات آينده از اهم امورى است كه مسووليت آن با همه ماست. و توجه داريد كه دشمنان اسلام در نظر دارند كارى بكنند كه انتخابات درست صورت نگيرد و از دست مسلمان ها و متعهدين خارج شود. ولى شما بايد تمام قدرتتان را صرف كنيد كه به خوبى انجام شود. انتخابات يك محكى هم براى خودتان است كه ببينيد آيا مىخواهيد انتخاب اصلح بكنيد براى خودتان، يا براى اسلام؟ اگر براى خودتان باشد، شيطانى است.
و اما اگر انتخاب اصلح براى مسلمانهاست، «كى و از كجاست» مطرح نيست، از هر گروهى باشد، حزب باشد يا غيرحزب، نه حزب اسباب اين مى‌شود كه غير آن فاسد، و نه صددرصد حزبى بودن باعث صلاح آنهاست. و انتخاب اصلح براى مسلمين يعنى انتخاب فردى كه تعهد به اسلام و حيثيت آن داشته باشد؛ و همه چيز را بفهمد، چون در مجلس، اسلام تنها كافى نيست، بلكه بايد مسلمانى باشد كه احتياجات مملكت را بشناسد و سياست را بفهمد و مطلع به مصالح و مفاسد كشور باشد، و ممكن است به شما و گروه شما هم مربوط نباشد. اگر اصلح را انتخاب كرديد، كارى اسلامى مىكنيد و اين يك محكى است براى خودتان كه تشخيص بدهيد انتخاب براى اسلام است، يا براى صلاح خودتان. اميدوارم كه تا آخر هم اينطور باشد، و هر روز و هر دوره انتخابات بهتر انجام شود. صحيفه امام، ج18، ص: 197
آنطور نشود كه هر كدام ديگرى را بكوبند
چند وقت ديگر هم انتخابات شروع مى‌شود. از قرارى كه من شنيدم به طور حاد دارند اشخاص عمل مى‌كنند. اشخاصى هستند كه به جمهورى اسلامى هيچ اعتقاد ندارند، لكن براى خاطر شكستن جمهورى اسلامى در تبليغات انتخاباتى مىخواهند شركت كنند، نه از باب اينكه مىخواهند وكيل بشوند، از باب اين كه مىخواهند شكست بدهند جمهورى اسلامى را. اشخاصى هستند كه به وسوسه، اشخاص مؤمن را وادار مى‌كنند كه به‌طور حاد دخالت بكنند در اين امور.
ممكن است كه اگر اشخاص هوشمند تنبّه ندهند و بيدار نشوند، اين انتخابات موجب اين بشود كه دو دستگىهاى زيادى ايجاد بشود و اين همان مساله مشروطه است. بايد مردم توجه كنند، و خصوصاً روحانيون، روحانيون مبارز تهران، مدرسين محترم قم، روحانيون مشهد، اصفهان، همه جا توجه كنند كه مساله، مساله مشروطه نشود. مساله اين نشود كه يك دسته براى خاطر اين كه يك كانديدايى دارند، ديگران را بكوبند، آن دسته هم براى همين كانديداى خودشان، اين را بكوبند.
اگر همه براى خدا هست، با هم تفاهم كنيد. البته تبليغ هيچ مانعى ندارد، لكن مثل مشروطه نشود. آنطور نشود كه هر كدام ديگرى را بكوبند و آنى كه دشمن ما مى‌خواهد، خطوط مختلفه را در انتخابات عملى كند. شما همه مىخواهيد كه اسلام در اين مملكت تحقق پيدا كند، همه مىخواهيد كه اين جمهورى اسلامى ادامه پيدا بكند، ادامه اين به اين است كه شما در مواردى كه مى‌بينيد كه دارند شياطين نقشه مىكشند و توطئه مى‌كنند تا شما را به جان هم بيندازند، بنشينيد با هم و تفاهم كنيد و آنها را مأيوس كنيد. امروز دارند تهيه مى‌بينند مخالفين شما، مخالفين جمهورى اسلامى، كه براى انتخابات ايجاد نفاق كنند، و اين يك خطرى است براى كشور ما. اينها با زور نمىتوانند كارى انجام بدهند، نه آمريكا، نه شوروى، با فشار و زور به يك كشورى كه همه با هم هستند نمىتوانند آسيب برسانند، لكن با توطئه و وادار كردن عمال خودشان در داخل مىتوانند ايجاد نفاق كنند و بهانه هم انتخابات.
صحيفه امام، ج18، ص: 173
از هرگونه انتقاد از طرف مقابل كه موجب اختلاف و هتك حرمت باشد خوددارى كنيد
از آقايان كانديداها و دوستان آنان انتظار دارم كه اخلاق اسلامى - انسانى را در تبليغ براى كانديداى خود مراعات؛ و از هر گونه انتقاد از طرف مقابل كه موجب اختلاف و هتك حرمت باشد خوددارى نمايند، كه براى پيشبرد مقصود، ولو اسلامى باشد، ارتكاب خلاف اخلاق و فرهنگ، مطرود و از انگيزه‌هاى غير اسلامى است.
اينجانب بنا ندارم از كسى تأييد نمايم، چنان كه بنا ندارم كسى را رد كنم. و از تمام احزاب و گروه ها و افراد مىخواهم از نسبت دادن كانديداى خود به من كه از آن استفاده تأييد و يا تعيين و يا رد شود، خوددارى كنند. من بسيار مايل هستم كه گروه هايى كه متعهد و معتقد به جمهورى اسلامى و خدمتگزار به اسلام هستند، در مبارزات انتخاباتى كمال آرامش را در تبليغ كانديداهاشان رعايت نمايند، و نسبت به يكديگر تفاهم و صميميت و اخوت اسلامى داشته باشند، و از تفرقه و كدورت شديداً احتراز كنند كه تفرقه و تشتت، دوستان را نگران و دشمنان را كامياب مى‌كند و موجب تبليغات سوء مى‌شود.
صحيفه امام، ج12، ص: 13
قهر نكنيد و رشد خودتان را نشان بدهيد به دنيا
همه با هم به پاى صندوق برويد. مطلب ديگر اين كه پاى صندوق ها كه مىرويد اين طور نباشد كه با هم اختلاف پيدا بكنيد يك مسالهاى است كه براى كشور است. هر يك از اينها كه ببرند، براى كشور لابد خدمت خواهند كرد. و اگر خدمت نكنند ملت هست و آنها را بر كنار خواهد كرد. از اين جهت به‌طور خصمانه با هم رفتار نكنيد. برادر باشيد با هم. اگر يكى ریيس جمهور شد، شما هم به او اعانت كنيد. اين طور نباشد كه قبل از اين كه ریيس جمهور بشود بريزيد به جان هم. فردا پاى اين صندوق ها بريزيد به جان هم. يا بعض از قشرها شركت نكنند. من از همه قشرهاى ملت، چه فارس، چه ترك و چه كرد و چه بلوچ و چه تركمن و چه بختيار[ى] و چه ساير قشرهايى كه و طوايفى كه هستند در ايران، از اينها تقاضا مىكنم، عاجزانه تقاضا مىكنم كه طورى نكنيد كه در خارج منعكس بشود كه شما يك مردمى هستيد كه تربيت اسلامى نداريد. شما يك مردمى هستيد كه با هم سردنيا نزاع مىكنيد.
صحيفه امام، ج12، ص: 128
شركت در انتخابات و مقابله با توطئهها
دشمنان اسلام و نهضت، در خارج و داخل، تبليغات زهرآگين خود را شروع كردند، و چنين وانمود مى‌كنند كه مردم در اين انتخابات بىتفاوتند و به سردى و سستى گراييدهاند. مىخواهند شما را متهم كنند كه از جمهورى اسلامى رو برگردانيده ايد.
از شما ملت مبارز انتظار دارم كه با شركت همگانى خود ياوه سرايان را رسوا كنيد. و نيز اطلاع دادند كه در اطراف دانشگاه -كه محل اقامه نماز جمعه است- گروهى براى اخلال در شركت در انتخابات بپا خاستهاند. دولت موظف است از آنان جلوگيرى كند، و مردم موظفند به تبليغات آنان اعتنا نكنند.
صحيفه امام، ج9 ،ص: 259
امروز مسجدها كانون جنبش‌هاست
رهبر نشوی تنها، من يار تو میگردم