موقعیت جغرافیایی و طبیعی سوریه

سوریه با ۱۸۵۱۸۰کیلومتر مربع وسعت، هشتاد وهفتمین کشور جهان است که در جنوب غربی قاره آسیا، کنار دریای مدیترانه و در همسایگی کشورهای ترکیه در شمال، عراق در شرق و جنوب شرقی، اردن در جنوب، فلسطین در جنوب غربی و لبنان در غرب واقع شده‌است. آب و هوای آن در کناره‌ها و نواحی جنوب غربی معتدل و مرطوب (مدیترانه‌ای)و در سایر نقاط گرم و خشک است. بلندترین نقطه آن از دریا، جبل شیخ با ۲۸۱۴ متر ارتفاع است. از رودهای مهم آن می‌توان به فرات، خابور، عاصی، عفرین، قوین و دجله اشاره داشت که رود فرات، با ۶۹۶/۲ کیلومتر طولانی‌ترین آنها و حدود نیمی از آن در ترکیه و عراق جاری است. بندرهای مهم سوریه عبارت‌اند از لاذقیه، طرطوس و بانیاس که در کنار دریای مدیترانه واقع شده‌اند.

 وجه تسمیه شام و سوریه

سوریه کنونی در گذشته بخش عمده‌ای از شام بوده‌است. سرزمین شام، کشورهای کنونی سوریه، لبنان، فلسطین و اردن را در بر می‌گرفته‌است و در حقیقت (الشام والشام) نامی بوده که جغرافیدانان عرب بر منطقه‌ای که از طرفی به دریای روم و بیابان ممتد- از ایله تا فرات - و از طرفی دیگر - از فرات تا مرز روم - محدود می‌شود نهاده‌اند؛ فضائل فراوانی در مورد شام ذکر کرده‌اند و بعضی از مورخان نیز احادیثی از محمد پیامبر اسلام در مورد فضائل آن ارائه کرده‌اند که به نظر می‌رسد این احادیث را وابستگان و محدثان اموی ساخته‌اند تا به نحوی سرزمین شام را در مقابل شهر پیامبر اسلام یعنی مدینه النبی، مطرح نمایند زیرا این سرزمین، مقر حکومتی بنی امیه بوده‌است.

نام کنونی سوریه را فرانسویان پس از فروپاشی عثمانی و مستعمره نمودن این کشور از روی تاریخ کهن این بخش از جهان و آشوریان باستانی بر این سرزمین نهادند.

 تاریخ سوریه

سوریه کنونی که در گذشته همراه با کشورهای اردن، لبنان، فلسطین، بخشی از سرزمین شام محسوب می‌شد، سابقه‌ای بس دراز در تاریخ دارد که مورخان، این قدمت را به حدود پنج هزار سال پیش ‍ می‌رسانند. از آنجا که این سرزمین در طول مدت یاد شده، از فرهنگ و تمدن درخشانی برخوردار بوده، آثار و نشانه‌هایی از این تمدن بر جای گذاشته‌است. قبل از تسلط مسلمانان بر این کشور، اقوام مختلفی از جمله: اقوام سامی، آموری، آرامی، مصری، آشوری، بابلی، یونانی، رومی و ایرانی که هر از چند گاهی این کشور را سکونت گاه خویش نموده و یا آن را در معرض تاخت و تاز قرار داده‌اند، نشانه‌هایی از تمدن خاص خویش را برای اعصار بعدی به یادگار گذاشته‌اند. با تصرف شام در سال سیزده یا شانزده هجری به وسیله سپاه اسلام، فرهنگ این دین جدید بر تمدن‌های چندین سده اقوام مذکور غلبه یافت. در قرنهای پنجم و ششم هجری که با جنگهای صلیبی بود، حکام بسیار مقتدر و دینداری در این کشور بر تخت سلطنت نشسته و پرچم جهاد علیه صلیبی‌ها و رومیان را برافراشتند. کسانی چون نورالدین محمود زنگی شهید، سلطان صلاح الدین ایوبی، ملک عادل ایوبی، ملک ظاهر بیبرس البندقدارى، سیف الدوله حمدانی و... که نه تنها امور جنگی و نظامی را در راس اقدامات خود قرار داده و به ایجاد پایگاههای نظامی، ساخت قلعه‌ها، حفر خندق‌ها و... پرداختند که امروزه وجود صدها اثر تاریخی از آن دوران بیانگر این مدعاست. در قرون بعدی، ممالیک و سرانجام ترکان عثمانی پس از استیلا بر این سرزمین، سیاست پیشگامان خود را تداوم بخشیده و ضمن حفاظت و بازسازی آن آثار اسلامی، به احداث بناهای دیگری نیز پرداختند.

مردم سوریه

سوریه کشوری است با گروه‌های نژادی و قومیت‌های گوناگون. در این کشور به طور عمده عرب‌ها که‌ حدود ۹۰٪ جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند زندگی می‌کنند (این تعداد شامل ۴۰۰ هزار پناهنده‌ فلسطینی نیز هست). کردها که‌ ۱۰٪ باقیمانده‌ جمعیت را تشکیل می‌دهند از تبار آریایی هستند و بیشتر در نواحی شمال شرقی و شمالی کشور زندگی می‌کنند. همچنین در این کشور اقلیت‌های کوچک زبانی آرامی (آشوری) و ارمنی نیز زندگی می‌کنند.

وضعیت کردها در سوریه نسبت به دیگر کشورها ناگوارتر گزارش شده‌است. حکومت بعثی سوریه، برای این کشور که محل سکونت اقوام و گروه‌های زبانی متفاوت است تنها یک هویت می‌شناسد و آن هویت عربی است. موجودیت جامعه دو میلیونی کردها (و به قول منابع محلی ۳ الی ۴ میلیون) که ۱۰٪ ساکنین سوریه (با جمعیت ۱۹ میلیون) را تشکیل می‌دهند، همواره از جانب حکومت خاندان «اسد» انکار شده‌است. کردها، (همانطور که در ترکیه و عراق)، بزرگ‌ترین گروه اقلیت نژادی در سوریه نیز هستند.

علیرغم اینکه نواحی کردنشین آن فقیرترین قسمت‌های این کشور است در سال ۱۹۶۲ حکومت سوریه حق شهروندی صدها هزار تن از کردها را سلب نمود و حتی آنان را از آمار کشور نیز حذف کرد، که البته این تعداد، اکنون پس از گذشت بیش از ۴۰ سال افزایش یافته‌است. این تعداد از کارت شناسایی ملی (id) محرومند که برای ضروری ترین، ابتدایی‌ترین و حیاتی‌ترین نیازهای خود همچون تحصیل، معالجه و غیره... ضروری است.

در ۲۹ ژانویه ۲۰۰۶ برخی منابع اعلام داشتند که‌ سوریه قصد بازگردانی حق شهروندی به‌ افراد نامبرده‌ رادارد.

بعد از اینکه حافظ الأسد، رهبر حزب بعث، در سال ۱۹۷۰، به سمت رئیس جمهوری سوریه رسید سرکوب و خفقان کردها و دیگر اقلیت‌های این کشور، به طور قابل ملاحظه‌ای تشدید یافت. بعثی‌های سوریه عملیاتی مشابه و هم‌زمان با صدام حسین رهبر حزب بعث عراق و رئیس جمهور وقت این کشور که در کردستان عراق انجام می‌داد و حملات یا عملیات تعریب (عربی کردن منطقه) نامیده می‌شد را شروع کردند.

در مارس ۲۰۰۴ به دنبال یک مسابقه محلی فوتبال در شهر کردنشین قامشلی، نیروهای نظامی سوریه به سرکوب و کشتار مردم این شهر پرداختند که منجر به چندین روز درگیری میان مردم و نیروهای مسلح حکومتی شد و بیش از ۳۰ کشته و صدها مجروح به جای گذاشت و شمار بیشتری نیز بازداشت و روانه زندان‌ها شدند.

مذاهب و فرق مذهبی در سوریه

مسلمانان این کشور ۸۶٪ جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند و مسیحیان که۵/۱۳٪ جمعیت آن را بخود اختصاص می‌دهند اقلیت نسبآ چشمگیری در این کشور می‌باشند. حدود پنج هزار یهودی نیز در دمشق و اطراف آن زندگی می‌کنند.

 استان‌های سوریه

کشور سوریه‌ دارای ۱۴ استان یا (به‌ عربی محافظة) است. شهر دمشق خود یک استان نیز به‌شمار می‌آید:

دمشق بزرگ‌ترین شهر و پایتخت سوریه‌است. حلب دومین شهر پرجمعیت سوریه‌است. دیگر شهرهای مهم و پرجمعیت سوریه عبارت‌اند از: لاذقیه، حمص، حماه، دیر الزور، معره النعمان.

در نقشه‌های دولت سوریه استان ختای نیز که‌ اکنون جزو خاک ترکیه‌ است خاک سوریه به‌شمار می‌آید.

بلندی‌های جولان به عربی: (هضبة الجولان ) که‌ جزو خاک سوریه‌است امروزه‌ در تصرف کشور اسرائیل است.

 نقش سوریه در جنگ ایران و عراق

سوریه پس از آغاز جنگ ایران و عراق روابط خود را با عراق به پایین ترین سطح ممکن رساند و از ایران حمایت کرد.

در جریان مذاکرات بین سوریه و اسرائیل احتمال قطع روابط آن کشور در تهران بعنوان یکی از شروط عادی سازی روابط با تهران مطرح شد، ولي سوريه با اين طرح مخالفت كرد.

طبق همين گزارش، پيش‌بيني شده است که سرمايه‌گذاريهاي جديد در بخش توريسم سوريه تا سال 2011 بيش از 45 هزار فرصت شغلي براي مردم اين کشور تامين کند.

سوريه كشور شگفتي ها ((‌ سحر آميز )):

سوريه مهد شكوفايي تمدن هاي با شكوه گذشته بوده بطوريكه آثار و بناهاي قديمي نمايانگر اين تمدن ها و گواه ملت هاي پيشين است. قلعه هاي عظيم بر فراز كوه ها و شهر هاي واقع در مرتفعات و دشت ها و ملت هايي كه بدين سرزمين پناه‌ آورده و سپس بوسيله اقوام ديگر منقرض شده اند. همگي بيانگر شكوه اقوام پيشين و مجد و عظمت گذشتگان است.

سوريه با موقعيت جغرافيايي خود كه در شرق درياي مديترانه واقع شده است با سه قاره آسيا، اروپا و آفريقا در ارتباط است. به طوري كه اين كشور در گذشته محل تلاقي كاروان هاي تجاري شرق و غرب راه ابريشم بوده است.

سرزمين شام شاهد تمدن هاي گوناگوني بوده كه بعضي از اين تمدن ها،‌ تمدن خود اهل شام و برخي از آنها تمدن هايي بوده كه به دلايلي وارد اين خاك و سرزمين شده و با اين فرهنگ ممزوج شده اند و اين تمدن با شكوه را به وجود آورده است.

سوريه به لحاظ دارا بودن تاريخ تمدن غني و متنوع از مهم ترين كشور هاي سياحتي به شمار مي آيد. در اين سرزمين اقوام مختلفي مانند سومريان، عموريان، آكادي ها، حثي ها،‌ فرعونيان، حوري ها، آشوري ها، كنعانيان، فنيقيان، آرامي ها، ايرانيان، يوناينان،‌ سلوكيان، بطالمه، روميان، عرب ها، نبطي ها، بيزنطيون و اعراب غساسنه بوده اند.

پس از اين اقوام اين سرزمين به فتح اسلام در آمد و در دوره هاي بعد حكومت هاي امويان، عباسيان، طولوني ها، اخشيدي هاي و فاطميون بر اين سرزمين حاكم شدند. اين منطقه بارها در زمان سلجوقيان، اتابكيان، نوري ها، ‌ايوبيان، و مماليك مورد هجوم اقوام اروپايي و مغول واقع شده است و مدتي تحت تصرف عثماني ها درآمده و بعد تحت قيموت فرانسه قرارگرفت كه در نهايت توانستند فرانسوي ها را بيرون رانده و خود مستقل شوند.

سوريه با وجود استعمارگران و متجاوزين زمان، همچون دژي محكم و استوار پابرجا مانده و اصالت و تاريخ با شكوه خود را به مردم جهان عرضه مي دارد.

مساحت سوريه 185180 كيلومتر مربع است،‌ طول منطقه ساحلي درياي مديترانه 183 كيلومتر است كه دروازه اصلي سوريه از چهار منطقه بزرگ آب و هوايي تشكيل شده است.

1 – منطقه ساحلي كه داراي آب و هواي معتدل مديترانه اي است.

2- منطقه كوهستاني كه از دو رشته كوه تشكيل شده است: رشته كوه هاي لاذقيه در غرب و كوه زاويه در شرق كه در بين اين رشته كوه ها دره جنگلي و رودخانه عاصي جاري است و ديگري رشته كوه هاي لبنان شرقي و كوه حرمون در غرب كشور است كه جلوه خاصي را به اين مناطق داده است.

3- منطقه دشت داخلي: اين منطقه دشت هاي حلب و دشت هاي منطقه الجزيره كه رودخانه فرات در آنجا جاري است و نيز دشت هاي حماه، حمص، حوران را شامل مي شود.

4- صحراي سوريه كه شامل مناطق مركزي و شرق سوريه است.

آب و هواي سوريه از تنوع خاصي برخوردار است به طوري كه آب و هوا در مناطق ساحلي معتدل و در مناطق مركزي گرم و خشك است.

موقعيت جغرافيايي سوريه و اختلاف آب و هوايي آن، تنوع گياهي و حيواني ويژه اي را بدين كشور بخشيده است. در اين كشور حدود 3500 نوع گونه گياهي و گونه هاي مختلف حيواني از قبيل: شتر، خرگوش صحرايي، كفتار، شغال، باز، عقاب،‌آهو، گرگ و اسب وجود دارد.

نظام حكومتي:

سوريه يك كشور با نظام جمهوري مي باشد كه رييس جمهور آن هر هفت سال يكبار از سوي مردم انتخاب مي شود.

هم چنين مردم هر چهار سال نمايندگان مجلس را انتخاب مي كنند. نخست وزير اين كشور را رئيس جمهور تعيين مي كند. و در حال حاضر آقاي بشار اسد رئيس اين كشور مي باشد.